foto, film en geschiedenis van Nuth vroeger

donderdag 25 november 2010

3. EIN EN AL MEZIEK: MEISTER CRIJNS (CRIENS).

Meister Criens (Crijns)
In et fotobeukske van Nuth kint gr meister Criens versjillende kieere zieen zitte op fotoos van "zien" harmenie: St.BAVO.
Höb dr dat fotobeukske van Nuth neet? Dat is sjpieteg, want et is aoch neet miee te kriege, al joare oetverkoch. Blief mich nieks angesj uuver es hiej en doa de tekste die Cor Bertrand in 1976 dronger sjreef -ich zow ze de gesjiedenis van Nuth wille neume- te gebroeke. Mesjiens kump nog iemes op de gedachte et gemeintebesjtuur te vroage de oetgaever van de Europese Bibliotheek in Zaltbommel in de richting van enne herdrök te duuje.

de harmenie St. Bavo in 1883
Zoee zieen vr op foto no. 17 de harmenie St.Bavo in 1883 "Het jaar waarin dit korps veertig jaar bestond en een periode van interne moeilijkheden te boven was. Groot aandeel in de noodzakelijke reorganisatie had de in 1882 naar Nuth gekomen onderwijzer Jan Leonard Crijns. Hij werd in 1883 directeur en bleef dit tot 1933, toen zijn zoon Jan hem opvolgde en hij eredirecteur werd," sjrieef Cor. Doa zit'r dan, de meister, nog jongk, frisj en zieeker, zonger te weite dat 'r dat "baantje" un haof ieuw zow blieve doeen.

De harmonie (1922) in de tuin van de Wever
De volgende foto Lieet de harmenie en de meister bow fierteg joar Laoter zieen.
Cor sjreef weer: "Aan de vooravond van het tachtigjarig bestaan werd deze foto gemaakt (1922)... Directeur was "meister" J.L.Crijns en onderdirecteur was zijn zoon
Jan Crijns
Jan, die later directeur werd. Eveneens poseren voor ons president en burgemeester Beckers,
verder Harrie en Louis Crijns......" en ich kan nog dr biej neume: Sjang Dreese (Driessen) en ziene zoeen Giel en wieer Giel Martes. De meister haw dus al genog femiele woe'r op kos sjtoeke.
Heum zelf zuut me de laeftied al good aan: ein en sestig is'r dan al, compleet mit sjnor en sikske en wieeneg hoar.

Et Emmacorps
In et jubeleumnummer van et Emmacorps oet 1954, biej gelaegenheid van et vjertegjoarig besjtoan laes vr:
"Er bevonden zich onder de plm. 1000 arbeiders die op de Staatsmijn Emma werkzaam waren verschillende goede muzikanten die meestal lid waren van een harmonie of fanfare in de buurt, in een der omliggende plaatsen men zocht dit aantal te vergroten... Er meldden zich 17 leerlìngen. Nu waren er dus muzikanten, maar er was geen dirigent.

Men zocht in de buurt en kwam terecht bij de heer L.Crijns uit Nuth, die reeds drie harmonieen onder zijn directie had en een zeer goede reputatie genoot.
De heer Crijns was hoofd van de school en had daarmee en met zijn drie harmonieen de handen vol werk", (uuver vrow en kìnger woerd in daen tied wieeneg gekald, diej woare impleciet, dao doog me alles vuur).
"Om de jonge vereniging op weg te helpen liet hij zich overhalen op voorwaarde dat hij de dirigeerstok zou mogen neerleggen, wanneer men zover was dat men met het korps voor de dag kon komen.
Er moesten echter nog tal van moeilijkheden worden opgelost.
De locomotief van Gebrook noa Nuth
Daar was eerst het vervoersprobleem van de dirigent van Nuth naar Staatsmijn Emma. De meister kon niet fietsen en auto's en bussen waren er nog niet. Men pakte dit echter kordaat aan: Meester Crijns kreeg een eigen vervoermiddel “de z.g. Emmakar”, de locomotief van de Staatsmijn Emma, die beschikbaar werd gesteld om hem van Nuth af te halen en terug te brengen. De "kar" was dan altijd fijn gepoetst. De machinist stelde er een eer in zo goed mogelijk vóór en mét de meester voor de dag te komen.

Diej van de meister dirregeerend

Dronger sjtonge twiee fotoos: diej van de meister, dirregeerend, en diej van de dirregent nao 40 jaor: de jonge Peep Stalmeier.
de jonge Peep Stalmeier
Et deit mich good zoee get hiej nog ins in heninnering te kinne roope.
Wiej ich uuverdingk wat ich uuver opaas ongerwiezersjap zal sjrieve is et toch gans get, al mènde ich auch dat et mèr wreeneg zow zin.
Doa is ten ieesjte wat hae mich vertelde uuver zien ongerwiezer waere. Gr mot waete dat ich es owdste kleinkindj bow tot mien twintegste óf heim biej pap en mam (zegk mam) woar óf biej pap en mam va Voasje woar.
Gei wonder dus dat me mich Lei van Criens neumde. En, dat opa in mich enne opvolger zoog in et ongerwiezersjap en mich dus van alles vertelde.
Loat ich dus mèr mit zien ongerwiezer waere begìnne.
Awsteroa telde in daen tied (in de joare sieveteg van de vurrege, de neugtieende ieuw) mèr wieeneg gezinne, hoeshowwesj mot ich zegke: in 1850 haw et 518 Inwoenesj en et sjuuelke zal neet erg vol zin gewaes. Hoosj et hoof van de sjoeel neet meister Beckesj wiej de.Crienskinger doa noa sjoeel gonge.
Leio dan bliek e kupke te höbbe, sjuus wie miee Crienskinger, en et hoof gong ins mit pap en mam Criens kalle.
Kinger van et platteland kreege de kans om ongerwiezer te waere doer un rieksreigeling om dr vuur te zörge datter genog onderwiezers vuur de dörpe zowwe zin.
Geld woerd besjikbaar gesjteld vuur kòshoezer woee de sjtedentjes woerte ongerbrach.
Meh, dr woare mèr wieeneg plaatse en dus woerte toelatingsekzaames gehowte: allein de bèste woerte geplaats. De kandedaatjes woerte vergelieeke, mooste bewieze dat et geld neet woert weggegoesjt.
Et hoof zow heum vaerdeg sjtoame vuur et ekzaame in Mestreech. Pap en mam vonge et good en zoee begôs in de hoeegste klasse, in en noa de sjoeel, de vuurbereiding. Dr woert nog e jeurke dra vasgeplek en doew woar et zoee wiejt.
Midde in de wintjer trokke ze (wae 'ze' woare weit ich neet) te voot vanoet Awsteroa, uuver Nuth noa Valkeberg, van woe ze mit dn trein noa Mestreech kôste.
Et woar kowd en de sjniee loog op de huuegde van Oalbaek zoee d'iek dat ze tot de kneeje dr doer mooste.
de Hof van Tilly (de latere Riekskweek)
Woee et ekzaame gehowte woert, zag opa neet, meh ich dingk op de Hof van Tilly, de laatere Riekskweek.

Zieeker ,weit ich dat opa mich vertelde dat dat ekzaame drie (!) voldaag doerde. Dr koste mèr 12 jonge sjlaage van de 72 kandedaatjes: 6 vuur de vuurjoarskursus en 6 vuur de herfs. Gewirkt woert volges et aafvalsysteem: 0m twelf oere sjmiddes veele ter aaf en kôste noa heim goan en noa de middeg op dezelfde meneer.
Opa Criens moch in de herfs komme. Dat in et vuurjoar en in de herfs, haw te maake mit sjoeele diej begôste in de lente en angere in de herfs.
De jonge van Mestreech, en oach diej van dörpe dromheen, koste aldaag noa de lesse noa hoes. Meh diej van wieer aaf koome, en dat woare dr nogal get, woerte sjuus wiej Leijo Criens, ongergebrach in kòshoezer in Mestreech.
Wiej gong dat in die kòshoezer?
Gr mòt bedingke dat et laeve en de opvattinge gans angesj woare es die van allewiel. Diej kinger, went dat woare ze nog, sjtonge onger sjtreng toezich. Kin dr uch vuursjtelle dat de dirrecteur zich perseunlek koam uuvertuuge dat sjwintesj om ach en soemesj om neuge de mennekes in bed looge?
Me kan et zich neet vuursjtelle, meh de luuj laefde doew gans angesj es noe. De wirktieje, et ganse laeve richde zich nôa de zon en et daagleeg. En dan: et geld sjpieelde un hoofrol. Kaerse en petrol kòsde geld, en oach et brandgevoar mot me neet vergaete. Zuunegheid wat de klok sjloog, oach in de gezinne diej et royaaler hawwe.


Un ow milledie sjpieelt doer miene kop:
en went gr mènt dat dat alles is
dan höbt gier et toch waal vies mis
Nei, dat woar et nog neet gans, diej drie harmeniee en et Emmacorps.
In 1958 sjreef ziene zoeen Jan, dae de Meister opgevolg haw es dirrecteur in e blaedje:
"Vuur zien veul verdeenste is de Meister dan oach in 1933 doeer Ziene Heiligheid de Paus gedekoreerd mit de hoeeg ondersjeiding 'Pro Ecclesia et Pontifice'.
't Gezellehoes later Vincentius Kloeester
Zien letste muzikale talente hèt hae nog vasgelag in et kompenere van Marialeedjes, die hae dan mit de awtjes van et Vincentiuskloeester repeteerde en zong.
0p St.Vincentius-verjaordaag, 19 juli 1944, is hae dan oach zingenderwies, doer et zinge van et sjoeen '0 Maria, wees indachtig..' gesjtorve".

Truuk noa diej millediej hiejboave.
Zoeen Jan sjreef nog: "Me kan gerös zegke dat meister Criens vuur Zuid-Limburg eine van de cultuurdraegesj is gewaes, vuur de bleuj van ozze huujtserdaagse harmeniemuziek. Dirregente koame deks bie heum op bezeuk om road.
Biej zien 48 joareg ongerwiezersjap haet hae zich nog dn tied gegaeve vuur de meziek, woee hae van zag, dat die zoee opvoedend wirkde.



Harmonie St. Bavo besjteit 100 joar in 1943 en viert dat in 1946

Doa is eine tied gewaes, dat de Meister de dirregeersjtek zwaejde uuver de noavolgende Korpse:
1. St. Bavo Nuth
2. Fanfare Wienesroae
3. Harmenie Awsteroa
4. Sjtaatsmien Emma
5. Harmenie Gebrook (tot 1920)
6. Keuninkleke Harmenie Haelder.
7. Harmenie Eygelse
Et sjprik vanzelf, dat de Kirkmeziek bie heum neet vernoaliezigd woert. Al mit al, de Meister haet 0zze Leeve Hieer gedeend en de luuj 'pro Deo' 'in ein sjoeen Kunst opgetrokke’.
Joamer dat Jan de joare dat de meister uuveral dirregeerde neet drbiej haet gezat.
Wiej ich weit leet 'r neet gow et mets in et vèrke sjtaeke: 50 joar in Nuth, 27 joar in Eygelse, ongevier twinteg joar in Haelder! Vuur de res weit ich et neet. Tis waal duudelek dat er mit de meziek getrowd woar en dat Anna et 'm meugelek haet gemak.
et boerderieke van Brand / L'ortey
Wiej hae, oma en tant Lieske noa et boerderieke van Brand/L'Ortey verhoesde, zoog ich obbe laeg kaemerke un ow kleijerkis sjtoan, die vol meziekpepier en meziekbeuker woar.
Ich keek diej beuker in en zoog dat et operabeuker woare: der Freischütz en Tann-häuser en zoee. ich sjlèbde de sjat noa onger en Opa keek ze -zoee te zieen vol 'heimwiee'- nog ins in.
Naeve de meziek woar zien handsjrif te zieen: aanteikeninge, opmirkinge, oetroopteikes.
En doew kreeg ich te huure biej welke gelaegenheid die beukskes gebroek woare.

Rond 1900 koome diej van Awsteroa en Nuth biejei om diej opera's te besjtedeere, de meziek ên de tekste. Doavuur diej aanteikeninge. En dan ging et te voot noa Oake, noa et sjtadtheater, zich hiej en doa eine pitsjend om werm te höbbe. Et ging uuver Valkenhoeze en omdat me mit enne groep woar en
me get te kalle haw, sjoeet et flingk op.
Paul Kruger
In 1900 woar Paul Krüger, de Boereginneraal oet Afrika -dae taenge de Ingelsje vôch- in de zaal en zjwensde de luuj op zoee veul meugelek te gaeve om woapes te koape. Onger de powze hoalde hae mit enne collectebuul zèkskes vol  goudmarke op.

Noa aafloap gong et in de vreug uurkes te voot op heim aan.
onbegriepelek zaet me went me owwer is. Meh wieveul jogke allewjel op kepot aaf, zoee mèr vuur de sjpas. En doew woar me geweun te loape. Wat meziek doew op de dörpe beteikende, ka me allein begriepe went me 't zelf mitgemak haet.
Laeze vr nieks van zien ongerwiezer-zin, zul dr uch aafvroage.
Oach doa haet hae mich et ein en anger uuver vertèld, ofsjoeen, auch doavan mot ich zegke: me moos in daen tied gelaef höbbe om et persies te weite.
In welke joare hae doa op de Hof van Tilly gewaes is, haet opa neet gezag.
Waal weit ich dat dae NOR-cursus in 1880 omgezat woert in de viefde Riekskweeksjoeel van Nederland, noa Haarlem, Leeuwarden, Middelburg en..och, dat bèn ich vergaete.
Wiej ich zelf doa in de darteger joare op de kweek woar, zag mich de dirrecteur dat 'r de naam van opa nog haw truuk gevonge.
Uuver de sjtudie doa is mich allein biejgeblieeve dat raekene et hoeegste sjtong aangesjrieeve en dat ieedere ongerwiezer vioeel moos liere sjpieele.
Gr zult uch waal aafvroage wiej 'r in Nuth tereg is gekomme?
Sjuus weit ich 't oach neet en vroage kint oach neet miee: de ganse femiele Criens is biej Slivvenhieer. Meh, mesjien kin ich e paar dinger aanei knuipe.
't Hoes van Martes in Genhèl (links)
Ich mein gehuurd te höbbe, dat in daen tied enne zieekere meister Martes oet Genhèl, in Nuth hoof van de sjoeel is gewaes èn dat dae oach les goof aan enne NOR-cursus.
Meugelek dat dae Leio gekind haet oet zien lesse en datter, wiej hae ieemes nuuedig haw, dem haet loate komme, in 1882. Meh, zieeker weit ich nieks.

1854-1894 de Openbare school in het latere gemeentehuis
(dan nog géén verdieping)
Zelf haet opa mich vertèld, dat ze mit e paar man les goove in et owd gemeeintehoes  in ‘t Mevisgetske, vlak biej de kirk en dat ze't mooste doeen mit leije en ermzieelege  liermiddele.
Bangke vuur twiee woare doew neet, et woare bangke van de eine kant van et vertrek tot de anger ziej. Diej woerte volgesjtop es woesjte, went ze allenei doa woare en neet heim mooste  mitwirke.
Wat te doeen wenter kinger woare die hoeegnuuedig mooste pisse? Da zoogste laater hiej en doa naate plekke, en woert de vinster oape gezat.

de sjoeel aan de Nuunefswaeg
In 1884 woar de nuuj sjoeel aan Nuunefswaeg vaerdeg, mit et sjoeelhoes vuur et hoof, zoee es doew gebroek woar.
Ich höb nog neet gezag dat meister Martes vriegezel woar en dat ziej nichske Anna biej heum et hoeshowwe doog.
Is et gek te verongersjtelle dat Leio. och, gr sjnap et waal: oach doew koome dekselkes biej de pötjes. Meh, Anna raekende drop, dat Leio zien hoofakte hoalde. Ieeder woert neet getrówd 'Gein hoofak, gein trowwe' mòt ze hieel besjlis gezag höbbe, vertèlde mich tant Bertha Groeetjans middene sjaaterlach.
Anna mot bow de begoaving höbbe gekrieege, wie waal eine Leio, meh neet dae van heur beneump woert: Leio Hermans, de pap et laatere hoof René Hermans, van en ow Nuther femiele, auch muzekaal, auch kapabel en auch int bezit van de hoofak.

En dat de gemeinteroad verzieekerde, dat i Voasje oach un sjoeel moos komme en dat hae doa beneump zow waere, kòs de pien biej Anna neet vermindere.
Joamer dat ich neet weit wanniee meister Martes vertrok, want mam vertèlde mich oeets, dat ze in et sjoeelhoes gewoeend haw. Taenge de oavend floeet opa dan op zien fluitje en dan woar et renne om heim te komme.
Of nonk Martes doew nog hoof woar en doa Anna, Leio, en laater oach de kinger biej heum woeende? Meugelek dat Leio Hermes dat sjoeelhoes neet nuuedig haet gat, omdat 'r et owwesjhoes al bewoeende.
Oach neet miee noa te zeuke: allenei gehieemeld.
De sjoeel in Voasje
Eindelek woar et dan zoee wiet dat opa hoof woert i Voasje en dat verhoesd moos waere, noa diej paar hoezer en dat bakkes, wiej oma rowwelentaere zich oetleet.
Hoof van un sjoeel waere en diej zelf motte sjtarte is zoee al neet nieks, meh dat motte doeen wentste 56 joar bès. Ich kan mich vuursjtelle dat dan de ammezjuur wiet droet is.

Opa woest hoof in Voasje (1917)
Dat woar, zag mich tant Bertha Groeetjans, in neugetieen zieevetieen, wiej ze in Ech biej de nonne intern woar. Opa haw heur in Nuth gezag dat went ze weer mit vekans koam, ze neet noa Nuth, meh in Voasje moos zin.
Gr höbt netuurlek begrieepe, dat Bertha un zuster van Merie, mien mam woar. Mien mam woar van 1895 en woar dus wiej ze noa Voasje gonge twiee en-twinteg ên dr woar al enne vriejer: heure Herman. In 1918 woert getrowd en in 1919 woar ich doa, in et huuske van vrow Bartels, naeve bekker Janse langs de riekswaeg.

Al gaw gong et noa Nuth, woee pap aan et sjpoar woar. En wiej dat zoee geit: et owdste kleikindj woert al gaw achter op de fiets noa Voasje mitgesjlep.
Tant Bertha woar doa ongerwiezeres en d'iej noom mich dan mit. Mam kôs mich bès misse: elk joar sjigkde Slivevenhieer en nuuj pakkètje.
Et woar doa dat Opa mit mich gong wandele. Ich dingk datich e joar of veer, vief gewaee bèn dat vr op de Singel i Voasje leepe, links koareveld en rechs de weie die tot aan de Watersjtroat bergaaf leepe. Neet dat ich dat doew zoee gezieen en onthowte höb. Dat zoog ich pas laater. Waal herinner ich mich dat opa mit mich doa wandelde en dat hae mich e flötje magkde doer un koarehalm plat te duuje aan ein ziej.
Die wandelinge zint mich biejgeblieeve, zieeker diej kiere in laater joare. Opa haw sjienbaar un vuurleefde vuur dat paedje (de Singel) dat naeve de koeelef van Crapels, hawverwaegs de berg noa de Kirk, nog wieer leep, doer weie en e sjtök baend tot et biej Kathage oetkoom. Doa lierde hae mich noa de vuuegel te loestere, magkde mich un klapbös en un fluit van un wilgetekske:
drop kloppe en good naat maake tot de bas draaf gong. Zien pennemetske doog dabiej gowwe deens.
Et ongerwieze zoot 'm in et blood. Doew en zieeker wiej ich laater noa de kweek gong.
Hae heel mich doew dinger vuur, diej mich biej bleeve:
·        dingk neet dat kinger veul onthowte van gesjiedenis, ze vinge diej verhoale waal sjoeen, zieeker wentste good vertèls, meh onthowte wieniee et alleneij gebuurde? Gluif et mèr neet. Doa zint ze veul te jongk vuur.
·        datzelfde höbste mit aardrijkskunde. Ofsjoeen et get baeter geit.
·        vertèlle moste es ongerwiezer op de ieesjte plaats. In de lieeger klasse van möjleke dinger verheulkes maake. Fanteseer drop los.
·        kinger diej sjtaamele kinste helpe doeer et te loate reciteere 'zing et mer jungske'. Doe zuls ziee dat et dan geit.
·        en et metriek sjtelsel is geweun unne ramp vuur de meiste kinger. Loat diej vraem, gelieerde wuuerd wiej deca, deci, milli vuurluipig weg. Inne vinger is deci, hunne nagel is centi en et zjwart dronger is milli. Loat ze daomit maete en neum pas laater diej vraem wuurd. En maak dich zelf veerkentjes en duueskes vuur de oppervlaktes en inhowde. En dan nog sjnappe zier wieeneg kinger get devan.

Opa woar op zn zondes unne hieer wiej me allewiel in films, diej gont uuver de joare om de ieuwwisseling, dèk zuut: rech op (oma heel mich dèk vuur: bors vuuroet, boek in), sikske en sjnor, Kammezeulke mit de gowwe oereketting op de boek, sjtief- gesjtrieeke manchette en un aeve sjtief gestrieeke front dat
onger et kammzeulke gesjtoake woert, de sjtieve kraag mit punt en de krevat in et knöpke, diej achter dn haws woert vasgesjnald, de sjtriepe brook en de hoeeg sjoon.
Went er mit de harmenie oettrok, de sjlupjas. Et kniepbrìlke mit et kettingske moag zieeker neet vergaete waere. Doeer de waek koam et neet zoee drop aan, dan woar e gans geweun.
Ich mein datter in 1925 gepensjeneerd woert en dat doew ziene sjoeenzoeen Thei Groeetjans (oet Thull) heum opvolgde. Dus weer verhoeze en netuurlek noa Nuth woe ze et hoes 'op et bergske' huurde.
'Op et bergske' woar wat vier kinger de taenge zagte, omdat et hoeeger loog es de waeg. Et ligk dr nog, allein is de begrujjing dr vuur en dr naeve noe weg saer de waeg verbreid is.
Oach doa bleeve ze neet. Weer woert noa get joare verhoesd. Noe noa et boerderieke van Brand, bekind es dat van L'Ortey. 


Eine ganse owtoo en karre mit paerd
In et fotobeukske sjteit et onger nommer 14. Cor Bertrand lieet os doa veul van Nuth zieen: dat boerderieke, de segarezaak van Crijns, de graasj Mieeves, de wingkel van Marteng Rooye en Cielke Dreesse en in et midde et Gezellehoes, Rechs zeet gr de pasterie wiej ze noe nog is. En..... eine ganse owtoo en karre mit paerd. Sjoeen om die rös te zieen op dae zoeemesje daag.

Woerom ze weer verhoesde vertèl ich uch hiejnoa, want et haw get -baeter gezag: alles- te maake mit oma, diej in 1936 sjtorf.
Wiej os mam, twiee joar laater, oach nog sjtorf (mit nuuege kingerkes, 42 joar jongk) koame opa en tant Lieske biej os woeene: obbe paar miee keek me doew neet zoee neij ên pap wirkde nog aan et sjpoar. Van alle kanten koam et dus good oet. Et tentje woar e leef muuderke, ech un gow blötsj die vuural lekker kòs koake en Jeanne, de twieede in de riej doog et hoeshowwe. Zoee ging dat in diej joare en diej sitewaasjes.

Truuk noa 0pa. Zien letste joare zootter vuural in ziene sjtool. Wenter gein instremente zoot op te knappe zoogstem meziekblaar volsjrieve of partetuure bekieke (dan floeeter tössje de taeng de milledie).
Un anger bezigheid woar et sjoeen maake van zien serie piepe. ich moos em hinnevaere bezörge, en dan ging et beginne: alle rechte en kromme piepe kreege hun buurt. Noa aafloap woerte ze geperbeerd: ins effe dr doer bloaze of ze’t noe good dooge.
De Boeeterfebriek aan et Mevisgetske
woe noe de sjoonwinglek van Habets ligk
In de ieesjte joare, wiej 'r nog tamelek good leep, verzörgde hae nog de kwitanties van de verzieekering van de Boerebond. Dat woar nog get van joare hèr, ich mein datter zelfs de beuk van de boeeterfebriek biej heel. Ich höb dat van huuere-zegke en mein dat diej aan et Mevisgetske loog, woee noe de sjoonwingkel van Habets ligk, ich durf neet drop te zjwaere.
Ich zag al dat ziene zoeen Jan sjreef van zien kuurke in et kloeester in et gezellehoes en van de zusterkes doa. Sjwintesj zoog me heum dan, mit e sjtel hoaze uuver de sjoon -datter neet oetgliedzjde- noa de kepèl van et gezellehoes toefele. De daagelekse H.Mès woar zoee verzieekerd. En noa et lof gong
'r dan oach nog. Soms gong ich mit heum. Doa woar et intiem, zoeene aparte sfeer in dat lieeg vertrekske mit et lieeg plefond, de hoeege, haof zachte sjtumkes van de zusterkes en de oetsjtelling van et Allerhellegste.

Bienoa vergoot ich te vertelle, wiej ‘r  pap vervong went dae op et sjpoar woar. Dan hoosj et inins soaves: 'Ik geloof in God dn Almachtegen Vader' en egaal wae doa woar, oach vraeme diej doa biej òs woare, mooste dra gluive. De roeezekrans moos en zow doergoan, Vr woare es kinger toch al neet zoee gek
op sestig kröelkes, meh et ergste vonge vr al diej litteniee en gebèdjes tot alle meugeleke bekinde en onbekinde hèllege, diej opa nog dra plegkde. Zelfs pap vong et nog te veul en dat wol get zegke.

Wiej de Ingelsje soaves en sjnachs begòste te bombardeere enste uuver de grens de kuuegel es roeezekrens in et duuster noa boave zoogs goan, gong et de kelder in en dan hoosj et weer: 'In de naam van den Vader.... Ik geloof in God en zoee wieer. Pap leet et aan Opa uuver.
Noa opa's doeed in 1944 noom pap et hef in heng wat de roeezekrans betrof. En joa, et woare hiel get minder gebêdjes, meh al gow moos toch et gebèd tot et Heilig Hart noa de littenie dr weer biej komme. De roeezekrans zelf leet 'r uuver aan eine van òs. Lewie woar doa heppich op, dae raffelde 'm binne vief
menuute aaf. Pap zag -wies wie'r woar- njeks devan, meh hae heel dra vas, elken oavend wiej 'r gepensjeneerd woar.
Wim haw un hendje dra pas laat te komme. Pap haw dan al soms twiee kier enne roeezekrans gebaed, meh Wumke kôs komme zoee laat es 'r wol, dra gluive moos 'r. Pap bleef op tot 'r doa woar en dan hoosj et: 'Och jong, ich wol sjuus de roeezekrans baee. Hulpste effe' . En Wumke holp. . . .

Wiej Pap-va-Voasje sjtorf wèdder al van ziene zoeen. E paar moand vuur de Ammerekaane koome en vr bevrijd woerte. 83 joar owd woar e wiej 'r et ieuweg laeve ingong. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten