foto, film en geschiedenis van Nuth vroeger

vrijdag 12 november 2010

15. UN MAQUET VAN NUTH OET DE JOARE TWINTEG - DARTEG.

Ja, dat zow neet gek zin, zoeen maquet. Noe höbbe allein ow luuj un film van Nuth van diej joare in hunne kop. Et zow de mujte waerd zin, meh dan moos et waal gow gebuure. Doa aan dach'ch wiej ich et haw uuver de twiee maquettes diej Karel Herpers van de ow en de verboewde kirk van Nuth gemak haw.  Zoeeget van gans Nuth.
Ich mein dat et al gezag is: in feite is de sjtructuur van Nuth (wiej van de meiste dörpe en staee) benoa wieeneg verangerd: de Riekswaeg (de provinciaale waeg baeter gezag) en de waeg van doa noa de gehuchte, zint noe nog wiej doew en ieuwe geleije.




Nuth 1777 



Nuth 1842
Nuth 1868
Nuth 1910
Nuth 1960



















Pak de kirk, de kirksjtroat, de pasterie, de Pletsj, Nirve, de Kamp....0ch, ich zow alle deile va Nuth motte neume diej bewieze dat 'r eigelek wieeneg nuujts is in Nuth, al liek et waal zoee vuur wae et vreugere neet gekind haet.
Lui
Wat vreuger paedjes woare, zint noe waeg, minstens geasfalteerde paade. En de kolleniee zinter nog (op Lui noa), meh de waeg dr noa toe zint noe volgeboewd.

et pand van Deedere mit zien Tiendsjuur
Wiej ich noa sjoeel gong, woar de autobaan noa Haelder dr nog neet en doew loog achter et pand van Deedere mit zien Tiendsjuur nog dn al ieuwe ouwe hoaf 'De Nuinhof'. 0ach dae is doer de autowaeg weggepak, meh de naam is geblieeve: Genuunef.
'De Nuinhof '
Alweer zoee get: de Tiendsjuur, woe ein-tiende van de veldvruchte gelieeverd mooste waere.
Wiej dae waeg koom ginge de wingkelwoeninge tössje dokter Sjtarmans en Moas taenge de grond. Vr mooste verhoeze en koome terech in de Sjoeelsjtroat, naeve de maedjessjoeel. Et woar un 'beambtewoening' en gein arbeidesjwoening.
Ze sjtond ter nog diej veer woeninge.
et kloeester van Oalbek
In de joare darteg woar et kloeester van 0albek bewoend doer duutsje paters Jezewiete. Eine van hun doctereerde es Geoloog op e proofsjrif uuver Haelder es middelpunt van et koelegebied. E manjefiek book dat in Hamburg oetkoom.
Van alles haw 'r oetgezoch, zoee oach wat allemoal biej geboewd woar in de miengemeintes. Vuur Nuth loos ich:

Arbeiderswoningen




1915 Nieuwdorp
1920/21 Station
1922 Horen
1922 Reymersbeek
1927 Nieuwstraat
66
130
33
23
20

en dan diej veer beambtewoeninge, vuur luuj van de gemeinte bedoeld. Doew veele diej veer woeninge op. Meh, wiej de sjtroat volgeboewd woert, neet miee. En zoee haet et bow uuveral gegange, de kolleniee woerte geintegreerd, me zuut ze neet miee, es apparte groep,
Uuveral in daen tied velder en weie. Oach doa wis dae pater get uuver te vertelle.
Heum woar opgevalle dat doer de koms van de koele et aantal hectaare veld minder en dat van de weie en gaarde miee woar gewoerde. Dat wol 'r dus persies weite. Hae vong (ich pik dr e paar oet):

Tis duudelek: dr moos miee melk komme in dees sjtrieeke. Miee vroag miee verdeenste. De boer mot doa un naas vuur höbbe.
0ch num mich neet koalek, dad'ch effe irges op truuk kom: zoee sjuus sjreef ich dat de pater opgoof : 1915 Nieuwdorp 66 woeninge en Station 1920/1921: 130 woeninge.
Ich vroag mich aaf woe dan waal diej 66 woeninge ligke, 0f woar et zoee, dat de Nuunefsjtroat bedoeld is mit Nieuwdorp en dat laater de Sjpoarkollenie is geboewd? (0f woar dat sooms de Ziepe?)

de sjtruktuur van Nuth in de herinnering va Lei Coene
Let op Lei:  teikent Noord onger en Zuud baove!
Truuk noa de sjtruktuur van Nuth. Ze is neet erg verangerd.
Wat verangerd is, in vergelieking mit de joare twinteg en darteg, is dat de sjtroate vol geboewd zint en de gehuchte doadoer neet miee zoee apart ligke.
Ich mot mich korregeere: dat is neet te zieen in et dal van de Pletsj: Nirve, Tervoeesj, Tersjtroate en Genhèl zint nog ongevieer wiej ze doew woare, Tis e manjefiek sjtök Nuth, waerd om doa ins rösteg te wandele, zieeker noadat de gemeinte op Nirve diej vievesj haet aagelach.

Nirve ver vuur de vievesj
Dat deit mich herinnere aan burgemeister Criemesj zieeleger, unne imponeerende miensj, vol ideee en neet kepot te kriege. Noadat hae burgemeister van Nuth woar gewaes, heel 'r zich bezig mit de verkoap van brandkaste en denoa haw'r enne handel in sjoeel artiekele en holp de luuj es belastingadvizeur.
Hae zag enne kieer, dat dat ganse dal van de Pletsj gesjik woar vuur de 0lympese Sjpieele. Of 'r doew al aan diej vievesj gedach haw?

de renbaen in Terziepe
Wieenege zulle zich nog herinnere dat achter ter Ziepe un renbaentje van cement gelaege haet. Taengenuuver et protestante kirkheufke, woe de waeg zich sjplidzde noa Genhellebrook en noa de muuele in Hunnecum. Dat renbaentje hawwe de jonge oet de Ziepe zelf mit veul mujte gemak: diej van Kerste en Sjprakelaer. 0ach diej van Claesse en praktiesj jeekere jong dae get 'in de moewe haw' mein ich mich te herinnere. 
de groeete va Nuth vuur òs kinger
Piet Kerste en Aard Sjprakelaer woare doew de groeete vuur òs kinger.  Doa woert gesjprint dat de sjtökke dr van aafvlooge. Et woare de joare dat et fietsrenne uuver de radio te volge woar. Ich dingk aan de zösdaagses en de oavende dat vr mit de kop biej de luidsjpraeker mit roee oere zoote te loestere. 
De winnesj va de zesdaagse in Nuth
Ich zoot zelfs mien duutsje thema doabiej te maake: twiee en darteg roee sjtraepe lieeverde mich dat op…… Et woar dn tied van Moeskops en de sjprinter scheerens mit ziene poekel, wenter uuver angere heensjprong, of ze neet mitdooge. 
Piet Kerste
En dan neet te vergaete ozze Tilburgse Jan Pijnenburg. In òs fantesie enorme kaels. Laater betrabde ich mich drop dat ich paeperkook van Pijnenburg et leefste oot.
De weje tössje ter Ziepe en dat baentje woerte oach gebroek vuur paesjrenne mit de sulkies. De faveriet woar enne sjlechter oet Gebrook, enne zieekere Egge. Anger zondege kòste doa noa de hondsrenne kieke. Et vel van enne haas woert mit un lier getrokke en de wippets rende zich et laplaazerez. Sjpannend.

Ich weit dat dit allemoal mer get losse flodddesj zint vuur wae et leus, meh, tis et instege wat ich kan perbeere te besjrieve: wiej et doew woar en oetzoog, get mot toch gezag waere uuver owd Nuth.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten