foto, film en geschiedenis van Nuth vroeger

dinsdag 9 november 2010

18. GET UUVER REYMESJBEK EN NOG GET.

Onger nommer 8. van et fotobeukske sjreef Cor Bertrand:


'Aan de rijke historie van Nuth herinneren nog enkele landhuizen, zoals het vroegere kasteel Reijmersbeek, dat in l914 eigendom
was van de adellijke familie Michiels van Kessenich... eertijds het centrum van de heerlijkheid Nuth. Toen dit landgoed nog
met grachten was omgeven en er stoere hoektorens op nahield, werd het bewoond door Bartholomeus van Reijmersbeek en door de heren van Eijnatten. Met de Franse Revolutie kwam een einde aan deze heerlijkheid. Momenteel wordt het fraai gerestaureerde kasteeltje bewoond door leden van een religieuze gemeenschap'

de boerderie en doaachter et kesjtielke mit de toare
Went me op de owtobaan noa Sjinne vuurt, zuut me et rechs ligke: vuuraan nog e sjtökske van de vreugere laan, dan de boerderie en doaachter et kesjtielke mit de toare.
E paar joar gelijje haet de PTT enne poszieegel devan oetgegaeve.
Vr wisten et: doa woende de beron en de barenes va Reymesjbek.







filmke mit de boerderie, et kesjtielke en de barenes va Reymesjbek






Dat woar vuur òs kinger zoeeget hoeegs, dat vr et vanzelfsjpraekend vonge datste diej noeets zoogs. Zoee get es Slivvenhieer, dae me oach neet zuut, meh toch biej òs is.
Es kinger gong vr sjwintesj, wenter ies woar, doa get krabbele. Veul ies woar dr neet, meh baeter get es nieks.


Cor sjprik van de 'rijke historie' en biej Hub Ritzen laes ich wat de historicus Jos Habets in 1880 sjreef uuver de heerlijkheid Nuth en dingkelek uuver Reymesjbek:
'In 1212 de eerste diplomatieke melding van Nuth, wanneer Adam van Nutta, ridder, als scheidsrechter optreedt in een geschil, over het landgoed Laar bij Wijnandsrade'.

Laar tusje Gebrook en Nuth
Achter Hellebrook geit van owds e paad doer de baenje noa de waatermuuele en et kesjtiel van Gebrook. Doa vlak biej et sjpoar en owtobaan ligk un boerderie, diej vr noe nog Genloar (Laar) neume.
0f et doa uuver gong? Dees boerderie is nog neet zoee owd.


Hub geit wieer uuver Nuth en Reymesjbek: (Ich vertèl et mèr int plat).

Vuur 1626 woar Nuth nog gein Heerlekheid, et behuurde tot de hoofdbangk va Klumme in et land va Valkeberg (gemeintes besjtonge doew nog neet).
De keuning van Sjpanje woar hiej baas en dae haw veul geld nuuedeg vuur zien oarlege. Doarom verkoch hae dörpe en doa woar Nuth oach biej.
Wapen van de familie
van Eijnatten
0p 20 augustus 1626 woert Nuth verkoch aan Jongkhieer Steven van Eynatten te Reymesjbek, dae dus Hieer va Nuth woert. Vuur 4300 Vlaamse ponde moch 'r un eige rechbank inrichte, diej èn de administratieve èn de rechterleke mach haw.
De luuj va Nuth kreege dat te huuere vuur de kirk en erkenden 'm es hunne Hieer noadat 'r beloaf haw:
'Die inwoenderen daerby te laeten, hun naar syn vermoghen daerby te laeten handhaven ende voerts niemant van die ondersaeten anders te behandelen dan nae land- en bankrecht'.
De oetveurende rechte en machte lag de Hieer biej zien sjieepebangk.
Et joartal 1794 beteikende vuur al diej Hiere op hun kesjtieele i Limburg en òs land dat et aafgeloape woar mit hun rechte, mach en titels. Ich höb oeets gelaeze dat boete de moere va Mestreech de karosse un fiele magkde va 25 kilomieeter: allemoal om hunnen haws te redde (letterlek).
Jhr.Mr. F.B.H. Michiels van Kessenich
(*1802 +1881)
1e kamer 1859-1881
Wiej et hun ging noa de val va Napoleon en et vertrek van de Franse bezettesj, weit ich neet. Zieeker is dat in diej twinteg joar veul owds woar weggevaegd dat noeets miee truuk koom. Veul woar verkoch en doerverkoch. Wiej is dat doew gegange?
Jhr. A.H.J.H. Michiels van Kessenich
(*1843 +1922)
1e kamer 1899-1922
In ieeder geval woare doamit de luuj mit blow blood hiej neet verdwieene: intaegendeil, ze zoote binne de kortste kieere op angere meneere op hunne sjtool. Zoee hoert ich joare gelijje dat de Beron lid woar van de ieesjte kaamer. Diej zoot waal bow gans vol blow blood. Noe is dat gans angesj, ze is gedimmecratezeerd, get van et ganse volk, via pertiee.
In de l9e ieuw woar et sjpoar de oetvinging om flot en wiet irges te komme.
Dat de lijn va Zitterd noa Haelder op et letste van de neugeteger jare woert aangelach, woar vuur de Beron de meugelekheid van zien landhoes, perdon kesjtieelke, mekkelek noa Den Haag te reize. Neet vanaaf de sjtaase i Nuth of i Sjinne, nei vanaaf ziej good. 0f 'r aandeilhowwer woar van et Sjtaatsspoar?
Jhr.Mr. G.A.H. (George) Michiels van Kessenich
(*1867 +1949)
1e kamer 1926-1946
Feit woar dat de Beron doer de weie leep tot biej de rails, ziene
sjtek in de huuegde sjtook went dn trein koom en dan sjtobde dae: de masjeniste wiste wae doa sjting

De Hieer sjtabde in en e paar daag laater sjtabde hae doa weer oet. Franse Rivveluusje of neet, versjil woar geblieeve.
Cecile Marie Louise Victoire
Michiels van Kessenich
(*1873 +1967)
Van de Barenes ging et verhoal -oach weer doer verteld- dat ein van de gedeenstege, diej de sjilder aameldde te huure kreeg: 'Voor eens en voor altijd, niet de schilder, maar de verver is er, Begrepen?'.
Wanniee de Beron is gesjtorve, is mich neet bekend. Waal hoert ich noa dn oarlog nog soms uuver de Barones kalle, i verband -mein ich- mit et ierevuurzittersjap van de harmenie of zoee get.



Wiej Cor Bertrand al zag, zowwe leede van un religieuze gemeinsjap (un orde?) in 1976 wiej ' r dat sjreef , doa woeene.

Mgr. Jo Gijsen op bezeuk in Nuth (links burgemeester Schmedding)
Dat zow begriepelek maake wad 'ch in et book: 'Johannes Gijsen, omstreden bisschop' van Richard Auerda -begin sieveteger joare journalis van de Volkskrant-loos in verband mit de beneuming van Mgr. Gijsen tot Bussjep van Remung (pag 75 e.v.):
'Jan Rogier onthulde dat er een geheim genootschap bestaat of bestaan heeft, 'Kring van Reymersbeek' genoemd naar het kasteel in het Zuidlimburgse Nuth van de familie Michiels van Kessenich, waar in 1968 een klein gezelschap van chique leken en behoudende priesters bijeengekomen is',
sjreef Auwerda en ich sieteer heum wieer:
'Deken Joosten wordt als voorzitter genoemd. Van meet af aan heeft tot deze conspiratieve groep, die in nauw contact stond met de Romeinse curiekringen, met monniken van de Benedictijner abdij in Vaals en de pauselijke nuntiatuur in Den Haag, dr.Simonis behoord.>> (red. Nuth van Toen: krantenartikel over de geheizinnige kring van Reijmersbeek).<<
Juliana, Cecilia, Paulina Michiels van Kessenich
vrouw van Wassenaars burgemeester
baron van Wijnbergen.
Ziel en gastvrouwe van dit gezelschap was mevrouw Baronesse van Wijnbergen-Michiels van Kessenich, wonend in Wassenaar en regelmatig gastvrouw van de groep op dit voorvaderlijk kasteel. Als leden van de kring worden genoemd de ("uit protest tegen kardinaal Alfrink en het modernisme in de Nederlandse Kerkprovincie afgetreden") Utrechtse hulpbisschop Th.Hendriksen en Mgr.Gijsen.
De kring "slaagde erin zowel in Rotterdam als in Roermond een van haar leden benoemd te krijgen".


Dit woare dus de meininge van diej joerneliste, diej de Paus en Mgr. Gijsen, op zn zachs gezagt gein good hart toewdrooge.
Jonge, jonge, höb ich gedach wiej ich et loos -aagenomme dat et woar woar wat ze sjreeve- wat zoeen gruupke vanoet Reymesjbek toch gepresteerd haet.

Et woar neet de ieesjte kieer dat Nuth te maake how mit de trammelant rond un kirkeleke beneuming. Ich laes teminste dat vanaaf 1559 de bussjepe zelf daekes beneumde, meh dat hiej, in 't Land van Valkeburg woe Nuth oach onger veel, de pesjtuurs van et dekenaat dat dooge. Tot noa 1700 enne bussjep van Remung et genog vong en zelf enne daeke beneumde (hae zal gedach höbbe: 'Dae deit teminste wat Roeeme en Remung zegke wat gebuure mot').
Jummeg, doa vlooge de pesjtuurs es katte in de gerdiene.
Laes dr mit?
'Na de dood van de deken Joannes Haesen op 8 oktober 1711,
benoemde hij de pastoor van Nuth, Godfried Hendrik van der Leyen. Die werd tevens tot assessor (bijzitter) van het bisschoppelijk hof van het Land van Valkenburg aangesteld....
De meerderheid van de pastoors ging toen op een bijeenkomst van 16 februari 1712 over tot de keuze van een eigen kandidaat.
De keuze viel op de pastoor van Wijnandsrade: W. Coenen. (Historische Atlas van Limburg, pag. 22-23).

Juus veel et woerd verver en dat deit mich dingke aan e verheulke dat in Nuth de luuj gaer vertelde.
Et poskentuurke woar taengen et hoes van Piels aangeplek
Et poskentuurke woar destieds es e hökske taengen et hoes van (och de naam sjuut mich neet te binnen) aangeplek. Et woare get plangke, get glaas, un duuer, e plefon en e loak in de moer van et hoes, et leket. Went er tieen luuj in ginge, mooste ze zich dun maake.
Obbene moandegmörge sjtonge e sjtel luui in de raenge te wachte tot de duuer oape ging. Eindelek woar et dan zoee wiejt, meh et leket ging neet flot genog oape. Enne vreglap sjprong de kwint en toebde ins flingk op et duuerke: hae moos aant werk, de luuj wagde want hae woar sjilder. Doa ging et leket oape en et giefteg gezich van de poshowwer zag: 'Wat motste?'
Et antwoerd koom promp op zn holles:
'lkke, ik mot niks, maar jij mot wat. Jij mot mij postzegels verkopen!'.
Zoeen verhoale woerte gaer doerverteld en et woerd poskentoer reup biej mich weer zoeen verhoal oet de ow doees op. Dat ging oach uuver enne poshowwer irges in et Zuide en dat haw oach get midde kesjtieelke te maake.
Dae poshowwer woar van un ow femielie va naam, mit de nueedege eigewaerde.
Hae haw zich in de loap van de joare daanig dra geergerd dat de kesjtieelhieer zich nieks van de kentoeroere aantrok, ziene palfreneer sjigkde mit tillegramme, pekskes, breeve went et heum oetkoom.
Geweun aan de vuuerduuer koom 'r soaves en zelfs hawvernachs, wiej lèts!

Onfetsoen, of meine dat enne poshowwer ziene koelie woar? Dat woar noe al de zoeeveulste kieer gewae. Verduld, et moos aafgeloape zin. Hae zow et 'm zegke went et weer gebuuerde.
En zoee gebuurde et oach.
'sjpiet mich zieer' hoert de verpapzagkde bedeende heum zegke, 'sjpiet mich erg, mèh de bès sjuus te laat. Et kentoer is gesjloate, mörge vreug is et weer oape'.
Joare denoa. De poshowwer woar al get owwer gewoerde, wol neet oetsjeie, dat neet, meh e rösteg plaetske es burgemeister lieek 'm waal get. En zien femiele haw 'm loate weite, datter doa en doa plaetskes vrie koome. Zien vrow zag oach: 'Jong solleseteer'. Noe nog un sjoebkar. Natuurlek... de Hieer op et kesjtieel .
Ut how joare al joare goodgegange op et kentoeer en dn Hieer haw 'm lets nog vrundjelek gojjedaag gezag biej et oetgoan van de kirk. Woar et doadoer dat poshowwer neet miee dach aan dat vuurval?
Gevroag of 'r dn Hieer moch sjpraeke. Dat moch.
Hae woerd vrundjelek ontvange. 0f 'r roakde? En wiej et mit de vrow en de kinger gong? Danke Hieer, godzegedangk geit et os allemoal good. Geine daag haw 'r hoove te viere.
'Zoee, gr wolt mich sjpraeke uuver diej burgemeistersplaats' . Effe sjtilte.
De femiele koom weer tersjproake, zie groeetvader en groeetmooder, zien owwesj, zien breurs en zustesj. De Hieer sjeen oach te wille weite wiej 'r mit de pesjtoeer kòs opsjeete.
Kort: de hoap van de poshowwer sjtieeg mit sjtökke. E good wuuerdje van dn Hieer en et woar gebakke. Dat woar zoee went blow blood sjprook. 0f 'r moch hoape obbe good wuuerdje vuur heum? 0f 'r in ziene sollesetaasjebreef noa dn Hieer moch verwieze, dosj 'r te vroage wiej et gesjprek zoee lekker leep.
Joa, dat moch 'r, meh dr woar ei bezjwoar: 'lch gluif dat gr enne gowwe kandedaat zot zin gewae went gr neet sjuus te laat woart gewae.....'.
Sjuus te laat. Hae is noeet burgemeister gewoerde.
0f et e woar verhoal is gewae? Et is mich zoee doerverteld den ich vertel et uch weer. 0h, nog get: dr woerd biejverteld dat enne bedeende groeete oere haw, diej tot aan et sjluuetelloak reigkde.

1 opmerking:

  1. Mbt de passage over het geschil over landgoed Laar. Het huidige huisnummer 16 stamt uit 1540-1560 en was een voorburcht van het kasteeltje dat er al veel eerder was en gelegen aan de westoever van de oude geleenbeek (nu nog zichtbaar als geul/greppel. Vermoedelijk gaat het over dat kasteeltje met grachten en bijgebouwen, het 'huis Laar'.

    BeantwoordenVerwijderen