 |
| klas 5, 6 en 7 van nonk Thei Groeetjans in 1934 |
 |
| Voasje hej zien eige sjötterie, hie in 1908 'n paar leede vuur kaffee America |
 |
| Voasje hej zien eige Hermenie hie in 1930 op d'n Naanefsweag |
Et woar eigelek de twieede kier dad 'ch in Voasje woar, och wat zegk ich, et woar de driejde kieer. De ieesjte kieer: ich woar dr geboare in et huuske van Bartels langs de Riekswaeg, meh al gow ging et noa Nuth. Dn twieede kieer woar et wiej Tant Bertha, diej ongewiezeres i Nuth woar, mich dek achter op de fiets mitsjlebde. En doew dn driejde kieer doa op sjoeel.
 |
| Wie sjoeen et doa ligk, dat Voasje |
De Romeine zooge destieds miee: diej zooge dat et un dal woar dat ze good koste gebroeke, un dal doer de buusj lingks en rechs op de huuegdes.
En ze boewde op diej huuegdes hun villa's.
 |
| Kathage en de Gelaebaek mit de kirk va Voasje links achter |
Noe zint et manjefieke, allenei sjoeen verharde waeg, meh in vreuger tieje zint et neet miee es sjmaal waegskes gewaes, good vuur karre en koetsje. B-waeg zow vr noe zegke.
In Voasje is langs de waeg toe geboewd.
 |
| Noa de watersjtroat... de bekkerie van Retroa links en cafe Leise rechs |
Ich kan mich nog good herinnere wiej et woar, wiej ich doa leep: noa de Watersjtroat koomste biej de hinnefokkerie van Cons Hoebe en doanaeve de bekkerie van Retroa, mein ich.Dan e paar huuskes: eint van Bartels woee ich geboare woert. Dan weer enne bekker Jansse en dan weer e paar boerderiee, get weie en dan mooste de Hommerterberg op. Dat woar de lingkse kant van Nuth oet gezieen. Aan de anger ziej van de Riekswaeg, taengenuuver Cons loog un boerderie van Smeets, dan koom dae berg noa de kirk en taengenuuver Smeets kaffee Leise.
 |
| de pomp onger an d'r Voasjerberg |
 |
| Noel, Felix, Joep, René en Lei Philips van d'r sjmieed in 1955 de waeg op noa Thull |
 |
| Voasje vanaaf de Thullerhei enne rugk mit puur wit zand en kiezel va Zjweikese tot Sjrieversheij |
Dat zulle noa dn oarlog de gebreurs Boezjang (Beaujean) oet Genhei (Haelehei) oach gedach höbbe, meh diej doogen et in et groeet: hun zuuver wit zand ging noa de glaasfebrieke, hiej en in Luuk.
Ongevier doa woe dae man mit de sjoebkar koom, haet de Owdheidkundege Deens oet Leide destieds ein van de driej groeete Romeinse villae gevonge. Hub Ritzen vertelde dat in et herdenkingsbook. 0p de Reulinck loog diej ‘villa rusticat’.
In veul gesjiedenisbeuk is diej landhoeve nog te zieen es vuurbeeld wiej Romeine boewde in dees sjtrieeke.
De twieede loog op de Sjuureik en de derde biej Reymesjbek, langs en in de weg naar Nagelbeek', sjreef Hub.
 |
| Romeinse Villa Rusticat op de Reulinck i Voasje |
Meh doew, Voasje sjprook sjan devan, smörges keeke diej van Leide op hun naas: batteraave hawwe de ganse zaak verrinneweerd. Wae et haw gedoan wis nieemes .
Dn ieesjte kieer dat ich mich herinner in Voasje te zin gewae, woar
soaves laat. Et woar al sjtikke duuster, gein moan, gein sjtarre, allein dat pietserig klein lempke aan dae eine illektresje poal biej et sjoeelhoees.
Ich zoot achter op de fiets van tant Bertha en nonk Thei (hae woar genne nonk, zow et waal gow waere) woar aant perbeere binne te komme. Mit kiezelsjteintjes goezjde hae taenge et ziejvinsterke woee tant Lieske sjleep, om diej wakker te kriege.
Enne eige sjluuetel goof et doew neet. Sjtel dich vuur: te laat woar te laat. Dat ze ongerwiezeres en ongerwiezer woare, magkde gein versjil: diej mooste sjuus et vuurbeeld gaeve, wiej et zich gehoert.
De rector van Voasje mot enne miensj gewae zin dae zien tied vuuroet woar. Ich höb et noe uuver dat joar dat ich doa de zieevende klas magkde. De gowwe man gelof in seksewele vuurlichting. Mesjien haw 'r dat bedach in de biechsjtool . Wiej oach, et gebuurde al ingkele joare dat de jonge van de hoeegste klas ei vuur ei biej heum op bezeuk mooste komme. De klas woar vol devan wiej et weer zoee wiet woar, vol sjpanning, want diej van et vurreg joar hawwe et oach mitgemagk en druuver verteld. Nieemes wis persies wat doa gebuurde. Ich dingk dat doa aan de jonge nieks konkreets verteld woerd, huuegstes dat de ooievaar de kiendjes neet brach, wat de meiste toch waal wiste: diej koome van mam, meh wiej et persies zoot en wat pap doamit te doeen haw, wis ich in ieeder geval doew nog neet.
 |
| Rector op 't Root en Miej va Cobben |
Ich weit nog dat ich biej Hub van Baeckesj, dae biej mich in de zieevende zoot, dek binne leep tössje de middeg en doa doodleuk vertelde dat mam weer e kiendje gekrieege haw. Wieer nieks, oach gein gedachte aan wiej dat doa koom.
Dat gebuurde noe einmoal in gezinne. En aan mam woar nieks te zieen
gewaes.
Truuk noa de rector: de gowwe miensj sjeen neet te weite wieveul sjpanning hae elk joar in de klas brach, waeke lang.
De zieevende woar gemengd: jonge en maedjes en nonk moos verduld veul boete de klas zin. Ich herinner mich dat Miej va Cobbe, un laatere vroedvrow, giefteg de klas oetleep noa heim, en dat vr et es klas mooste kinne. Natuurlek haw dat get mit vieze kal te maake. Dartieen joar..... de interesse woar begos.
Onger aan de Hommerter berg, leep (löp) de waeg noa de Jeugröbbe en zoee noa Gebrook. Dat woar de kortste waeg, want Voasje trok veul noa Gebrook.
Mit de Gebreukerkirmes kòste enne kenonskoeegei doa aafsjeete, de trofs nieemes, gegarandeerd neet.
 |
| Voasje mit ouw naam aanduudinge De grenze tössje Gebrook en Nuth leepe waal hieel gek Nuth op zie sjmaalst bie de Watersjtroat ongevier 100 Mieter va Gebrook uuver Nuth noa Sjinne |
De grenze tössje Gebrook en Nuth leepe waal hieel gek. Pak de vreugere sjoeel, diej loog op Nuther gebied, lingks van de Boesjberg, meh rechs, aan de Nuther kant, woar van Gebrook.
Voasje is neet altied van Nuth gewae. Nuth en Voasje woare allebei Heerlekheede.
Voasje nog ieeder dan Nuth en nóg vreuger woar Voasje biej
Gebrook. Dat woar om 1545.
Wanniee en wiej Voasje biej Nuth koom, haet Hub Ritzen -zelf va Voasje- gans persies oet de deuk gedoan in et book dat ich al neumde, et book biej et aafsjeid van Burgemeister Sjtarmans in 1959.
In et kort: in 1795 hawwe de Franse os land ingepik. Ze verangerde van alles: gein Heerlekheede miee, want ze woare gebieete op alles wat adellek woar, jeederei woar 'burger' en nieks miee. Weg mit diej hieerehoezer en kesjtieele, Weg mit dat baas sjpieele uuver angere. Dr koome burgemeisters, gemeintes en gemeinteroadsleede. Vuurluipig woerte, wiej de Franse weg woare, noa 1815, diej leede van de gemeinteroad aangewieeze doer Gedeputeerde Sjtoate. In Voasje woare dat naeve burgemeister Ritzen, Ackermans, Creeuwe, Jong en Debie, meh diej hieere weigerde lid te waere.
Wiej doew Burgemeister Ritzen aan G.S. vuursjtelde Voasje biej Gebrook en neet biej Nuth te doeen woar de bok vet.
Ritze haw twiee raee geneump vuur aasjleeting biej Gebrook: ten ieesjte, e deil woar al va Gebrook, dat kort biej loog , en ten twieede, de gemeinte Voasje telde mer 21 hoeshowwesj 'waaronder de 5 demissionarissen de enigste die een bestaan hebben, doch al de reste zeer onkundige mensen, met hun handen de kost moeten gewinnen en het niet meer mogelijk is met schik andere leden voor te stellen' .
De hieere woerte aangeklaag dat ze de functie weigerde! Meh, diej verwaerde zich mit te zegke, dat oach Ritze goodgevonge haw Voasje aan de schout (burgemeister) van Nuth uuver te gaeve. En 'omdat wij daaronder staen met levende ende doodelijke in het geestelijke' .
Bedoeld woar dat Voasje kirkelek al onger Nuth hoert, en dat al joare.
De opheffing koom op 26 juli 1821: biej Nuth. De grenze mit Gebrook woerte vasgelag in de 'beste kamer' van widvrow America i Voasje woe de Commissaris en de 'vroede vaderen' van Nuth en Gebrook biejein woare. Gebrook doog aafsjtand van de Watersjtroat 'alsmede de Brugge, genaamd Kathagerbrug'.
Wiej et geistelek en kirkelek laeve van de de luuj in Voasje verzörgd woar' haet Hub in datzelfde book verteld, mesjien omdat et zoee uniek woar in dees sjtrieeke:
Enne Marteng Sjniedesj haw in 1596 un kepèl gesjtich, op de plaats woe noe de kirk sjteit. Vanaaf 1714 höbbe zich doabiej oach kluuzenaesj neergezat:
 |
| de ouw kepèl va Voasje 1596-1857 |
Mesjtreech: Hae moch naeve de kepèl hersjtelle en de jeug van Voasje lieere laeze en sjrieve, went et kos.
'Eremiet Thielen werd daarnaast nog door de deken van Valkenburg –Godfried van der Leijen, tevens pastoor van Nuth- omtrent zijn deugd en bekwaamheid onderzocht en op 5 februari 1714 kreeg hij van de bisschop van Roermond verlof om zich te Vaesrade te vestigen als eremiet', sjreef Hub.
Dat de eremiet neet ummer van water en broeed laefde, bewiees Hub mit et volgende verheulke:
Giel Roesboom woar vuur et gerech geroope om te getuuge inzake un ruuzing tössje enne zieekere Jan Schettiens en de eremiet.
'De eremiet was op de eerste juni 1732 binnen gekomen ten huize van de weduwe Lenaerdt Ritzen te Hommert. Giel Roesboom was reeds in de herberg om een pot bier te drinken, toen ook de de eremiet binnenkwam en vroeg om met Jan Schettjens te snuiven. Er ontstond een woordenwisseling over een geldbedrag, dat aan de kapel was verloren, en over het inslaan van een ruit.
Het dispuut draaide tenslotte uit op een hevige ruzie, waarbij Jan Schettrens de kluizenaar tegen het hoofd sloeg: 'waernaer sy syn gesepareert'.
 |
| Rector Croesen boewde in 1857 de pasterie |
geboare in Aubel. In 1855 woert Voasje un rectoraat en de kloes woert aafgebroake. Rector Croesen boewde op diej plaats in 1857 de pasterie, diej noe nog doa sjteit. En in 1928 koom dan de nuuj kirk op diej plaats.
 |
| de ouw kirk oet 1857 aafgebroake in 1928 |
 |
| Kaffee Fransse (rechs Clim Fransse) |
 |
| mit z'n twintige achter dat aafgedank sjtök kow aan |
En dat anger verhoal: rector ergerde zich draa dat de jeug noa de Thullerhei trok. '0m nuuet te zeuke, zegke ze, meh soaterdes denoa mot ich diej in de biechsjtool kraake…..! Voasje keek ins zuuneg en grieemelde van binne
Dat Julius Caesar destieds doeer Nuth en Voasje getrokken is mit zien legioene, op waeg noa de Rijn en de Germaane doa, wis Hub os oach te vertelle.
 |
| De wieewaeg va Nutherkruuts noa de Jeugrubbe |
De Wieewaeg woar enne van de waeg diej 'r gebroegkde: Va Mestreech uuver Maesje, Ulesjtroate, Sjummert. Langs et Nutherkruuts ging et de Kamperwaeg aaf tot biej Kathage, doer de Watersjtroat tot biej kaffee Leise, sjreef Hub Ritzen, doa de Boesjberg op tot woe de waeg noa Genaanef begint. Vandoa noa de Jeugrubbe tot biej Mariarade en zoee noa Bronssem. In de buurt van Joabek sjloeet 'r dan aan op de heerbaan noa Xanten aan de Rijn. Dae naam Wieewaeg besjteit noe nog.
Wat de Romeinse tied -zoeen viefhonderd joar woare ze hiej- toch kortbiej is, dingk ich soms. En de koms van Slivvenhier toch oach.
En de koms van Sint Servoas, èn..... och te veul om op te neume. Allemoal eigelek neet lang geleije, al dingke vr dat dèk.
 |
| De kirk afgebroake in 1928 |
Zit ich mich hiei te type uuver wat meister Criens mich haet verteld, enne miensj van vief ginneraties gelije. Enne boag van honderd-vief-en-twinteg joar wuurt hiej uuverbrögkt doer wat ich noe sjrief. 0s Evangeliste zint zoee gezieen dus vlak biej.......
Ich neum doa Sint Servoas. Voasje - Sint Servoas.
Toch is dae naam neet van heum aafkomsteg, meh van et kapittel van de Sint Servoaskirk, dat eigenaer woar va Voasje.
 |
| langs de waeg noa Genaanef gong et sjtiel nao onger |
Naeve de waeg gong et sjtiel noa onger tot biej de Gelaenbaek. Enne dokter koom, vuur de letste waereldoarlog, op de gedachte om doa e zjwumbad aan te legke.
 |
| Zjwumbad Boschdal langs de waeg noa Genaanef |
Och, doa sjuut mich nòg e verheulke van enne rector en de jonge va Voasje te binne. Mot ich toch nog kwiet vuur ich oetsjei uuver Voasje.
Obbene zondig zoote de jonge weer op de huuke taenge de moer en de pilaere, om ze te sjtutte dat ze neet omveele. De praek how weer lang gedoerd: dae man blief zaevere, zag enne. En ze hawwe nog neet ins kinne lache uuver wat er zag. Et doerde en doerde, doa sjeen gein ing aan te komme. En biej Fransse aan de angere kant van de waeg, wachde ze mit et beer. 0bins zaet eine: 'Frens, kiek ins of 'r nog neet vaerdeg is'. Frens, vanoet huuke omhoeeg, kiek ins noa dn elter, lieet zich zakke en bow helop zaet 'r:
'Nog effe, hae is bow vaerdeg. Hae is aant sjpeule'.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten